Günay Gülməmmədova
Bakı Dövlət Universiteti
magistrant
gunaygulmammadova7@gmail.com
CƏNUBİ QAFQAZDA MÖVCUD OLAN ENERJİ LAYİHƏLƏRİ VƏ ONLARIN GEOSİYASİ ƏHƏMİYYƏTİ
Xülasə
Cənubi Qafqaz regionunda Avropa və Asiyanın qovşağında yerləşən Azərbaycan mühüm geosiyasi təsirlərə malik transformativ layihələrə rəhbərlik edərək qlobal enerji landşaftında əsas oyunçu kimi formalaşıb və bu təşəbbüslər arasında Avropanın enerji mənbələrinin şaxələndirilməsinə və onun Rusiya qazından asılılığının azaldılmasına yönəlmiş nəhəng infrastruktur cəhdi olan Cənub Qaz Dəhlizi (CQD) əsas təşəbbüsdür. Xəzər dənizindəki Şahdəniz qaz yatağı ilə lövbər salan SGC Cənubi Qafqaz Boru Kəmərini, Trans Anadolu Boru Kəmərini və Trans Adriatik Boru Kəmərini özündə birləşdirir. Bu mürəkkəb şəbəkə nəinki Azərbaycan təbii qazının Avropa bazarlarına nəqlini asanlaşdırır, həm də enerji təhlükəsizliyinin gücləndirilməsi və regional əməkdaşlığın gücləndirilməsi istiqamətində daha geniş səylərdə dayaq rolunu oynayır. Özünü etibarlı enerji təchizatçısı kimi yerləşdirməklə Azərbaycan öz geosiyasi mövqeyini gücləndirməyə və iqtisadi tərəfdaşlıqları gücləndirməyə çalışır, nəticədə Cənubi Qafqazın və onun hüdudlarından kənarda sabitliyə və çiçəklənməyə töhfə verir.
Bu araşdırmanın məqsədi Cənubi Qafqaz regionunda mövcud enerji layihələrini təhlil etmək və onların geosiyasi əhəmiyyətini aydınlaşdırmaqdır və ədəbiyyat icmalı, nümunə araşdırmaları və maraqlı tərəflərlə müsahibələrin birləşməsini əhatə edən hərtərəfli tədqiqat metodologiyasından istifadə etməklə, tədqiqat regionda Bakı-Tbilisi-Ceyhan (BTC) nefti kimi enerji təşəbbüslərinin cari vəziyyətini, problemlərini və perspektivlərini qiymətləndirir. boru kəməri və Cənub Qaz Dəhlizi (CQD). Nəticələr enerji təchizatı marşrutlarının şaxələndirilməsi, regional əməkdaşlığın genişləndirilməsi və əsas aktorların strateji maraqlarına təsir etməklə bu layihələrin geosiyasi dinamikanın formalaşmasında oynadığı əsas rolu vurğulayır və tədqiqat Cənubi Qafqazda enerji infrastrukturunun iqtisadi inkişafın əsas hərəkətverici qüvvəsi və geniş Avrasiya kontekstində geosiyasi dəyişikliklərin katalizatoru kimi əhəmiyyətini vurğulayır.
Açar sözlər: Cənub Qaz Dəhlizi, Azərbaycan enerji diplomatiyası, qaz ehtiyatları, Avropa enerji diversifikasiyası, enerji marşrutlarının əhəmiyyəti
Gunay Gulmammadova
Baku State University
master student
gunaygulmammadova7@gmail.com
Energy projects existing in the South Caucasus and their geopolitical significance
Abstract
Located in the South Caucasus region at the crossroads of Europe and Asia, Azerbaijan has emerged as a key player in the global energy landscape by leading transformative projects with significant geopolitical implications, chief among these initiatives being the Southern Gas Corridor (SGC), a massive infrastructure effort aimed at diversifying Europe's energy sources and reducing its dependence on Russian gas is an initiative. Anchored by the Shah Deniz gas field in the Caspian Sea, SGC includes the South Caucasus Pipeline, the Trans Anatolian Pipeline and the Trans Adriatic Pipeline. This complex network not only facilitates the transportation of Azerbaijani natural gas to European markets, but also serves as a support for broader efforts to strengthen energy security and regional cooperation. By positioning itself as a reliable energy supplier, Azerbaijan seeks to strengthen its geopolitical position and strengthen economic partnerships, ultimately contributing to stability and prosperity in the South Caucasus and beyond.
The purpose of this study is to analyze existing energy projects in the South Caucasus region and clarify their geopolitical significance, and by using a comprehensive research methodology that includes a combination of literature review, case studies, and stakeholder interviews, the current status of energy initiatives such as Baku-Tbilisi-Ceyhan (BTC) oil in the study region. evaluates its situation, problems and prospects. pipeline and Southern Gas Corridor (SGC). The results highlight the key role these projects play in shaping geopolitical dynamics by diversifying energy supply routes, expanding regional cooperation, and influencing the strategic interests of key actors, and the study underscores the importance of energy infrastructure in the South Caucasus as a key driver of economic development and a catalyst for geopolitical change in the broader Eurasian context.
Keywords: Southern Gas Corridor, Azerbaijan energy diplomacy, gas reserves, European energy diversification, importance of energy routes