Heritability and Variability of Productivity Traits in Spring Soft Wheat Hybrids of the First to Fourth Generations

Under the conditions of the Absheron region, the effects of interaction between genotype and environment were determined in nine varieties of spring soft wheat and seven hybrid populations F1…F4 formed with their participation. A reliable effect of environmental conditions on all the studied traits was established. The contribution of the “year” factor to the number of grains per ear in varieties and hybrids was 10.9 and 13.9%, respectively; to the weight of 1000 grains – 5.8 and 19.5%; to the yield – 47.3 and 41.1%. The genetic component made a significant contribution to the weight of 1000 grains in varieties and hybrids (81.5 and 58.8%), as well as to the number of grains in varieties (38.4%). A higher varietal specificity in the manifestation of traits in parental varieties was noted compared to hybrids. Two component traits of ear productivity in a series of generations against the background of various lim-factors were analyzed, shifts of their average values and their influence on the yield were predicted and determined. The phenotypic dominance index (hp) was determined in the first generation by the number of grains per ear and 1000-grain weight, combinations with a high level were identified. The selection differential and efficiency of selections carried out under contrasting environmental conditions in the second and third hybrid generations were calculated. The yield in the initial populations varied within 219.0…789.6 g/m2, in the selected progeny – 317.0…647.6 g/m2. The average yield increase in the progeny selected in a dry year, in relation to the initial populations, was 56.8 g/m2; in the progeny selected under conditions of excess moisture – 10.8 g/m2. Correlation analysis revealed an average positive relationship between the hp indicator in the first generation and the selection differential in subsequent generations for the traits “weight of 1000 grains” and “number of grains per ear”.

Key words: Absheron region, spring soft wheat, hybrids, phenotypic dominance, hterosis

Sevinc Ələkbərova

Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti

biologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

shahla-nasimi@mail.ru

Birinci-dördüncü nəsil yazlıq yumşaq buğda hibridlərində məhsuldarlıq əlamətlərinin irsiyyəti və dəyişkənliyi

Xülasə

Abşeron rayonu şəraitində yazlıq yumşaq buğdanın doqquz sortunda və onların iştirakı ilə formalaşmış yeddi hibrid F1...F4 populyasiyasında genotiplə ətraf mühitin qarşılıqlı təsirinin təsiri müəyyən edilmişdir. Ətraf mühit şəraitinin bütün tədqiq olunan xüsusiyyətlərə təsiri müəyyən edilmişdir. Sort və hibridlərdə sünbül başına düşən taxılların sayına “il” əmsalının töhfəsi müvafiq olaraq 10,9 və 13,9% olmuşdur; 1000 dənin çəkisi üçün – 5,8 və 19,5%; gəlirlilik üzrə - 47,3 və 41,1%. Genetik komponent sort və hibridlərdə 1000 dənin çəkisinə (81,5 və 58,8%), həmçinin sortlarda taxılların sayına (38,4%) mühüm töhfə verib. Hibridlərlə müqayisədə valideyn sortlarında əlamətlərin təzahüründə daha yüksək çeşid spesifikliyi qeyd edilmişdir. Əsas məhsuldarlığın iki komponent əlaməti müxtəlif əhəngləşdirici amillərin təsiri fonunda bir sıra nəsillərdə təhlil edilmiş, onların orta qiymətlərindəki dəyişikliklər və məhsuldarlığa təsiri proqnozlaşdırılmış və müəyyən edilmişdir. Birinci nəsildə fenotipik dominantlıq göstəricisi (hp) bir sünbüldəki dənələrin sayı və 1000 dənənin çəkisi ilə müəyyən edilmiş və yüksək səviyyəli birləşmələr müəyyən edilmişdir. İkinci və üçüncü hibrid nəsillərdə təzadlı ekoloji şəraitdə aparılan seleksiyanın diferensiallığı və effektivliyi hesablanmışdır. İlkin populyasiyalarda məhsuldarlıq 219,0...789,6 q/m2, seçilmiş nəsillərdə 317,0...647,6 q/m2 arasında dəyişmişdir. Quru ildə təcrid olunmuş nəsillərdə ilkin populyasiyalara nisbətən məhsuldarlığın orta artımı 56,8 q/m2 olmuşdur; həddindən artıq nəmlik şəraitində seçilmiş nəsillərdə - 10,8 q/m2. Korrelyasiya təhlili ilk nəsildə hp göstəricisi ilə sonrakı nəsillərdə “1000 dənənin çəkisi” və “başına taxıl sayı” əlamətlərinə görə seçim diferensiyası arasında orta müsbət əlaqəni aşkar etdi.

Açar sözlər: Abşeron rayonu, yazlıq yumşaq buğda, hibridlər, fenotipik üstünlük, heterozis

MƏQALƏNİ YÜKLƏ [647.67 Kb] (yüklənib: 30)

Onlayn bax

Baxış: 65

Redaktə et