Məqalədə epidemik prosesin yekunlarına dair dəyişikliklərdə sosial və təbii şəraitin tənzimləməsi ilə bağlı məlumatlar verilmiş və son illər bu problemin öyrənilməsi üzrə əldə edilən nailiyyətlər və təcrübə paylaşılmışdır. Epidemik prosesin təzahürü müxtəlif qruplarda, ərazi və zaman struktur strukturuna və intensivliyə görə təsir edir. Epidemik prosesin tənzimlənməsi (özünütənzimləmə) əks təsir fəaliyyətinə imkan verən parazit törədici və insan –sahib populyasiyalarının genotipik və fenotipik təsiri olan və daim dəyişdirən, bir-biri ilə əlaqədar təmin edilən sistem. Epidemik prosesin yekunlu inkişafı – parazit və sahib populyasiyasının əlavə sosial və təbii şəraitdə bir- təsirinin təsiridir. Ayrı-ayrı törədicilərin ekoloji xəstəliklərinin müxtəlifliyi parazitar sistemin qanunlarının dövri dəyişikliyinin çoxcəhətliliyini müəyyən edir.

Açar sözlər: epidemiologiya, profilaktika, qeyri-infeksion müalicə, diaqnostika, yoluxucu müalicə, epidemioloji aspektlər, epidemioloji nəzarət

Xatirə Xələfli

Azərbaycan Tibb Universiteti

Tibb üzrə fəlsəfə doktoru

khalafli@mail.ru

Məhərrəm Niftullayev

Azərbaycan Tibb Universiteti

Tibb elmləri doktoru

mniftullayev@gmail.com

Elman Vahabov

Azərbaycan Tibb Universiteti

Tibb üzrə fəlsəfə doktoru

vahabovelman@gmail.com

Cavanşir Rəhimov

Azərbaycan Tibb Universiteti

Tibb üzrə fəlsəfə doktoru

javanshir.rahimov@mail.ru

Dasta Qasımova

Azərbaycan Tibb Universiteti

qasimova dasta@gmail.com

Sosial və təbii şəraitin tənzimləyici əhəmiyyəti

Epidemik Prosesin Mərhələ Dəyişikliklərində

mücərrəd

Məqalədə epidemik prosesin tədricən dəyişməsində sosial-təbii şəraitin tənzimləyici əhəmiyyəti haqqında qısa məlumat verilmiş, son illərdə bu problemin öyrənilməsində qazanılan uğurlar və təcrübələr paylaşılmışdır. Epidemiya prosesinin təzahürü müxtəlif əhali qruplarında, ərazidə və zamanda xəstəliyin strukturuna və intensivliyinə görə fərqlənir. Epidemiya prosesinin tənzimlənməsi (özünütənzimləməsi) genotipik və fenotipik cəhətdən müxtəlif və daim dəyişən, qarşılıqlı əlaqədə olan parazit törədicisi və əks əlaqə əsasında fəaliyyət göstərən insan - ev sahibi populyasiyalar sistemi tərəfindən təmin edilir. Epidemiya prosesinin mərhələli inkişafı - parazit və ev sahibi populyasiyalar, dəyişən sosial və təbii şəraitdə həyatın bir-birinə təsirinin nəticəsidir. Ayrı-ayrı törədicinin növlərinin ekoloji xüsusiyyətlərinin müxtəlifliyi parazitar sistemin qanunauyğunluqlarının dövri dəyişməsinin çoxşaxəliliyini müəyyən edir.

Açar sözlər: epidemiologiya, profilaktika, qeyri-infeksion xəstəliklər, diaqnostika, yoluxucu xəstəliklər, epidemioloji aspektlər, epidemioloji nəzarət

[əlavə=5973]

Baxış: 140

Redaktə et