DOI: https://doi.org/10.36719/2706-6185/31/26-30

Fərqanə Ağayeva

Bakı Dövlət Universiteti

dissertant

guness@mail.ru

MODAL SÖZLƏRİN QRAMMATİK-SEMANTİK XÜSUSİYYƏTLƏRİ HAQQINDA

(“KİTABİ-DƏDƏ QORQUD” DASTANININ MATERİALI ƏSASINDA)

Xülasə

“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı Azərbaycan xalqının möhtəşəm abidəsidir. Dastan xalqın tarixini, dövlət quruluşunu, adət-ənənəsini əks etdirən bir mənbədir. Təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, ”Kitab” dilçilik nöqteyi-nəzərincə az tədqiq olunmuşdur. Köməkçi nitq hissələrinin, xüsusilə, modal sözlərin tədqiqata cəlb olunması aktuallıq kəsb edir. Məqalədə göstərilir ki, ”Kitab”da işlənən modal sözlər bir daha sübut edir ki, onlar dilin inkişafının sonrakı dövrünə məxsusdur, eyni zamanda, cümləyə müxtəlif məna çaları verməklə cümlənin semantik bütövlüyünü təmin edir. Dastanın dilində işlənən modal sözlərin sayı azdır. Onun tərkibində müasir dil cəhətdən arxaikləşən alınma modal sözlər də mövcuddur.

Açar sözlər: “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı, modal sözlər, qrammatik-semantik, sabit və qeyri-sabit modal sözlər

"Kitabi-Dada Gorgud" epic is a great monument of the Azerbaijani people. Dastan is a source that reflects the history, state structure, and traditions of the people. Unfortunately, it should be noted that the "Book" has been studied little from the point of view of linguistics. It is important to involve auxiliary parts of speech, especially modal words, in the research. The article shows that the modal words used in the "Book" once again prove that they belong to the later period of language development, and at the same time, they ensure the semantic integrity of the sentence by giving different shades of meaning to the sentence. The number of modal words used in the language of the epic is small. It also contains borrowed modal words that have become archaic in modern language. It also contains borrowed modal words that have become archaic in modern language.

Keywords: "Kitabi-Dada Gorgud" epic, modal words, grammatical-semantic, stable and unstable modal words