DOI: http://www.doi.org/10.36719/2707-1146/21/55-59
Əhməd Məmməd oğlu Qarayev
AMEA Naxçıvan Bölməsi Təbii
Ehtiyatlar İnstitutu, elmi katib,
k.ü.f.d, dosent
ahmedgaraev@mail.ru
Sevda Həsən qızı Əliyeva
AMEA Naxçıvan Bölməsi Təbii
Ehtiyatlar İnstitutu, kiçik elmi işçi

Məqalədə natrium tiostibiat və kalium antimoniltartrat duzlarının qarşılıqlı təsirindən  məhlulda sürmə tiostibiatın (SbSbS₄) alınması şəraiti verilmişdir. Sürmə tiostibiat mineral sürtkü yağlarının hazırlanmasında istifadə edilir.  Natrium tiostibiat və kalium antimoniltartrat duzlarının alınmasında başlanğıc materiallardan biri olan sürmə (III)sulfid  Darıdağ sürmə filizindən sublimasiya üsulu( təmizlik dərəcəsi 10^-2%) ilə   alınmışdır. Reaksiya tənliyinə uyğun olaraq stexometrik nisbətdə götürülmüş maddələr - natrium tiostibiat və kalium antimoniltartrat məhlullarının qarışılıqlı təsirindən sintez edilmişdir. Prosesin gedişinə təsir rdən amillər, mühitin pH-ı, temperatur, komponentlərin qatılığı və vaxtdan asılılığı müəyyənləşdirilmişdir. Optimal şəraitdə alınmış nümunənin termoqravimetrik, rentgenfaza və kimyəvi analizləri aparılmış və alınan nəticələr   nümunənin  tərkibinin SbSbS₄ formuluna uyğun gəldiyi təsdiqləmişdir.
Açar sözlər: natrium tiostibiat, kalium antimoniltartrat, sürmə tiostibiat, Darıdağ, sürmə(III)sulfid

In the article was given the conditions for obtaining antimony thiostibiotic (SbSbS₄) in solution from the interaction of sodium thiostibiate and potassium antimonylartrate salts. Antimony thiostibiat is used in the preparation of mineral lubricating oils. Antimony (III) sulfide, one of the starting materials for the production of sodium thiostibiate and potassium antimonylartrate salts, was obtained from Daridagh antimony ore by sublimation method (degree of purity 10^-2%). Substances taken in stoichometric proportions according to the reaction equation - synthesized from the mutual effect of sodium thiostibiate and potassium antimonyltartrate solutions. Factors influencing the course of the process, pH of the medium, temperature, component density and time dependence were determined. Thermogravimetric, X-ray phase and chemical analyzes of the sample taken under optimal conditions were conducted and the results confirmed that the composition of the sample corresponded to the formula SbSbS₄.
Keywords: sodium thiostibiate, potassium antimonyltartrate, antimony thiostibiate, Daridagh, antimony (III) sulfide