T.İ.Məcidova
Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universiteti
TƏHSİLİ İDARƏETMƏ PROSESİNDƏ PEDAQOJİ MENECMENTİN KONSEPSİYALARI
Açar sözlər: pedaqoji idarəetmə, təhsil menecmenti, idarəetmə, tədris prosesi, müəllim-menecer
Key words: pedagogical management, education management, management, educational process, teacher-manager
Ключевые слова: педагогическое управление, управление образованием, управление, образовательный процесс, учитель-менеджер
Ölkəmizdəki sosial sistemdə dəyişikliklər, bazar münasibətlərinin inkişafı baxımından ictimai şüurda yeni bir ictimai idarəetmə elminin axtarışı ölkənin idarə edilməsi, istehsal, təhsil təcrübəsinin təşkilat səviyyəsindən (ali təhsil müəssisəsi, orta məktəb və s.) asılı olaraq yenidən qiymətləndirilməsi yolu ilə həyata keçirilir. Dünya praktikasında əldə edilən təcrübə “idarəetmə” konsepsiyasında ifadə edilir. İdarəetmə tarixində təxminən yüz ildən çox bir vaxt ərzində bu, bütün sistemlərdə onun canlılığı və effektivliyini sübuta yetirmiş olsa da, çox müxtəlif mədəniyyətlərə və iqtisadi inkişaf səviyyəsinə malik ölkələrdə sınaqdan keçirilmişdir. Müasir dünyadakı bir peşə kimi idarəetmə, bilik sahəsi olaraq həqiqətən beynəlxalq status aldı. Bu gün dünyada aparıcı rolu mübahisəsizdir, nəzəri və praktikanın inkişafına xüsusilə də tədris prosesinin idarəetməsinə olan təsiri çox böyükdür. İdarəetmə anlayışında müxtəlif yanaşmalar var. M.X.Meskona, M.Albert, F.Hedurinin “İdarəetmənin əsasları” kitabında rəhbərlik müxtəlif yollarla nəzərdən keçirilir: “məqsədlərə, işə, zəkaya, digər insanların niyyətlərinə nail olmaq qabiliyyəti"; "müxtəlif təşkilatlarda insanların rəhbərliyinə rəhbərlik, funksiya, fəaliyyət növü” kimi; "bu funksiyanı yerinə yetirmək üçün kömək edən bir insan biliyi sahəsi"kimi qeyd edirlər(6, s.5-6).